Qormo Gaaban: Suugaanta iyo Nolosha Soomaalida

Waxaa jira xaqiiqooyin badan oo aay daabacaan baarshaaya arimaha bulsha cadaan iyo madoow keey doonaan ha ahaadaane kuwaasoo laga qoro arimaha soomaalida, waxaayna ubadan yihiin dhaliilo muujinaya in bulshada soomaalidu wali aanay gaarin heerka biseeylka dunida maanta oo aay ka danbeeyaan qarniyo dadka aay xiligan wada noolyihiin.

Waxaase dhab noqotay oo uu daahu qarin waayay hodonnimada suugaanta soomaalida, qoraayaashi u dhaba galayna aay ku sheegaan in soomaalidu tahay bulsho hadal oo la nool suugaan dahabiyo oo aah duugoobeeyn xili walbana la saanqaadi karto wacyiga nolosha ee jira.

Hal-abuurka soomaalidu waxa uu caan ku yahay cabirka dareen walba oo aay leehaday bulsha si farshaxameeysan ayagoona soo gudbiya aragtiyo marka aay arkaan dadka yaqaan philosophy-ga aad u ashaqaraan mararna loo arko in soomaalidu yihiin gadigood cabqari xaga heli-ogaanta murtida.

Dhanka kale soomaalidu maada aanay ahaan jirin dad wax qora waa diiwaan kaliya ee maanta laga dhaadan karo sooyaalkii umadan iyo sidii aay u nooleeyd wayaheedi hore ayadoona la helayo suugaan afmaalkii guntay uu ku asteeyay dhacdo uu ujoogay amuu oday ka soo gaaray.

Nasiib xumo ayadoo taasi aay jirto ayaa hadana waxaa la saadinaya dabar go’ looga baqdin qabo Af-soomaaliga dadka wax odorosaana aay u aaneeynayaan adeegsi li’ida xaga qoraalkaa taasoo dhalin karta in amin walbaa aay meesha ka baxayaan arayada uu yaraado isticmaalkoodu, maadaama aanay jirin goosan isu dheeli tira erayada cusub ee ka imaanaya afafka qalaad iyo kuwa sii gabaawsiyaya ee afka.

Taariiq ahaan hal-abuura soomaaligaa waxa uu kulahaa noloshii soo jirtay ee umaddan kaalin muuqata hadeey ahaanlaheeyd mid wanaagsan oo la mahdiyo iyo mid laga qoomamoodo ciribteeda. Waxaa laga heli jiray qolyo ku maman difaaca afeed iyo guubaabada beesha xiliyada colaadaha, sidoo kalena waxaa hal-doorro indheergarad ahaa oo u adeegsan jiray suugaantooda daminta iyo xal uhelida dhiiga sokeeye ee qubanaya.

Marki lasoo gaaray xiligii gumeysiga iyo waqtiyadii ka danbeeyay waxaa soo muuqday kaalin cusub oo ahaa ka hadalka danta umadeed iyo wax qabsiga, hal-gannadii umaddu u gashay gobonimadeedana waxa aay kasoo dhalaaleen door ifiyay oo la mahdiyo illaa maantadan.

Ka hor burburkiina doowladihii soo maray dalka weey adeegsadeen haba ugu badnaato tii aheeyd kacaankoo ka yeelay wadiiqo aay bulshada kaga dhaadhicido mabaadii’di aay wadatay balse ugu danbeeyntiina duminteedi fanku hormuud ka noqday.

Maanta dad badan oo ra’yi-maala ayaa baqa aragtida ah in hal-abuurka suugaaneed uu qeeyb ka noqon karo isu soo dabaalidda bulshadan soomaaliyed, muhiimna aay tahay in cid walba oo ah hogaan aay dhiiri galisto sidii wahsiga looga saari lahaa awoodaha caaboon eek u keeydsan suugaanyahanka nool.